Yüksek Fiyat Artışları Nedeniyle, İhale Konusu İşin Girdi Maliyetlerinin Artışlar, İhale Üzerinde Kalan İsteklinin Sözleşme İmzalama Yükümlülüğünü Ortadan Kaldırır Mı?
İtirazen Şikayet Konusu; İhale konusu işin girdi maliyetlerindeki yüksek fiyat artışları, ihale üzerinde kalan isteklinin sözleşme imzalama yükümlülüğünü ortadan kaldırır mı?
Kamu İhale Kurulu Kararı Özeti; 02.03.2022 tarihli ve 2022/UH.II-304 sayılı Kamu İhale Kurulu kararına göre;
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalenin 28.09.2021 tarihinde yapılması planlanmış iken şikayet üzerine zeyilname ile bir defa ertelendiği, ihale sürecinin sözleşme aşamasına gelmesinin 3 aydan fazla sürdüğü, bu süre içerisinde covid-19’un daha fazla hissedilir olduğu, üretimin yavaşlaması, tüketimin artması neticesinde özellikle ihale konusu işin ifası sırasında kullanılacak gıda maddelerinin temin edilmesinin güçleştiği, dövizde yaşanan dalgalanmalar nedeniyle gıda fiyatlarında 3-4 kat artış olduğu, bu nedenle gerek ihale üzerinde bırakılan gerekse ekonomik açıdan avantajlı olarak ilan edilen firmaların sözleşme imzalamaları halinde iflasın eşiğine gelecekleri, ihtiyaçların uygun şartlarda ve zamanında karşılanmasını sağlamak için Kurumun üst idare sıfatıyla şikayete konu ihaleyi iptal etmesi gerektiği ya da yaklaşık maliyetin güncellenmesinin gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
İhale işlem dosyası üzerinden yapılan inceleme neticesinde, ihalenin 28.09.2021 tarihinde herhangi bir zeyilname ile ertelenmeden ilk belirlenen tarihte gerçekleştirildiği ve 18.10.2021 tarihli komisyon kararı ile ihalede en avantajlı 1. teklif sahibi olarak belirlenen isteklinin 10.11.2021 tarihli yazı ile sözleşmeye davet edildiği, söz konusu isteklinin idare tarafından sözleşmeye davet yazısında belirtilen yükümlülükleri verilen sürede yerine getirmediği ve sözleşme imzalamadığı, bunun üzerine idare tarafından ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olan ……………….. Hizmetleri Limited Şirketi’nin 28.01.2022 tarihli yazı ile sözleşmeye davet edildiği, sözleşmeye davet yazısı üzerine başvuru sahibi tarafından yukarıda yer verilen iddia ile ilgili şikayet sürecinin başlatıldığı anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi tarafından itirazen şikâyet dilekçesinde yer verilen Covid-19’un etkisini artırarak ihale konusu işin ifası sırasında kullanılacak gıda maddeleri fiyatının 3-4 kat artması nedeniyle ihale üzerinde bırakılan isteklinin iflasına neden olunacağı yönündeki iddialar ile ilgili olarak; Covid-19’un 2020 yılının başlarından itibaren dünya ekonomisi üzerinde olumsuz etkisinin olduğu izaha muhtaç olmayan bir gerçektir. Ancak, başvuruya konu ihalenin covid-19’un etkilerinin yaklaşık ikinci yılında gerçekleştirildiği, isteklilerin tekliflerini hazırlama aşamasında devam eden bir süreç olduğu, fiyat artışlarının tüm dünyada etkisini göstermekte olduğu hususları göz önünde bulundurulduğunda, basiretli bir tacirden sözleşme sürecinde nasıl bir fiyat artışı ile karşılaşabileceğinin öngörülüp ihale dokümanında belirtilen girdi maliyetlerini belirleyerek, ihale konusu işin ifasının hazırlığını da ihale dokümanına uygun olarak programlaması beklenecektir. Zira ihale dokümanındaki şartları okuyup kabul ederek teklif veren isteklilerin, ihale konusu edimin ifasını zora sokmayacak şekilde hareket etme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Diğer taraftan, yaklaşık maliyetin hangi aşamada ve hangi şartlarda güncellenebileceği, ihalelerin hangi durumlarda iptal edilebileceği hususları mevzuatta kurallara bağlanmıştır. Sözleşmeye davet aşamasında yaklaşık maliyetin güncellenmesinin mümkün olmadığı ve gelinen aşamada ihalenin iptalini gerektirecek herhangi bir mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ve ihaleye ilişkin yapılan tespitler, itirazen şikayet dilekçesinde iddia edilen hususlar çerçevesinde değerlendirildiğinde,
ihale konusu işin girdi maliyetlerindeki yüksek fiyat artışları nedeniyle ihale üzerinde bırakılan isteklinin sözleşme imzalama yükümlülüğünün ortadan kalkmayacağı ve ihalenin bu sebepten dolayı iptal edilemeyeceği,
ihale sürecine ilişkin herhangi bir hak kaybı ve menfaatinin oluşmayacağı anlaşıldığından iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
İlgili firmanın yaptığı itirazen şikayet başvurusu başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verilmiştir.
Mehmet ATASEVER
Kamu İhale Kurulu Eski Üyesi/ Akademisyen
